W związku z wątpliwościami dotyczącymi zatwierdzania i obowiązywania zmian planu metodyki monitorowania wynikającymi ze zmienionych przepisów rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 059 z 27.2.2019, s. 8, ze zmianą), należy wyjaśnić, co następuje.
W systemie EU ETS zatwierdzane są przez organy dwie dokumentacje, które są kluczowymi elementami funkcjonowania systemu. Pierwszą z nich jest plan monitorowania wielkość emisji, który wchodzi w skład zezwolenia na emisje gazów cieplarnianych, natomiast drugą jest plan metodyki monitorowana zatwierdzany odrębną decyzją. Struktura obu planów zawiera sposób i zasady określania w pierwszym przypadku wielkości emisji, natomiast w drugim przypadku sposób i zasady określania poziomu działalności na potrzeby przydziału uprawnień. Ponadto oba plany precyzują okres, w którym obowiązuje dana wersja planu. Wskazać przy tym należy, że plany są dokumentami dynamicznymi, które ulegają częstym zmianom wynikającym ze zmian wprowadzanych w instalacjach, albo ze względu na zmianę przepisów odnoszących się do tych planów. Zmiany mogą być istotne, co powoduje konieczność ich zatwierdzenia przez organ lub mogą być zmianami nieistotnymi, które wymagają tylko ich wprowadzenia do formularza planu i zgłoszenia organowi. Każda ze zmian, istotna czy też nieistotna, nie dezaktualizuje poprzedniej wersji planu, tylko nadpisuje plan wskazując, od którego momentu obowiązuje wprowadzona zmiana. Przepisując plan metodyki monitorowania do nowego formularza wprowadzamy zmiany wynikające ze zmienionych przepisów np. nowy typ podinstalacji CL/CBAM, procedurę monitorowania zaleceń z audytu energetycznego czy też procedurę śledzenia kodów PRODCOM i CN. Jednocześnie wskazujemy, że wersja planu ma zastosowanie od 1 stycznia 2024 r., a w kolumnie Rozdziały, w których wprowadzono zmiany, krótkie wyjaśnienie zmian. Należy doprecyzować, że zmiany te mają zastosowanie do przydziału uprawnień do emisji na okres 2026-2030. W tym kontekście datę rozpoczęcia stosowania należy rozpatrywać łącznie z informacją o tym, na który okres rozliczeniowy monitorowane są dane zgodnie z daną wersją planu metodyki monitorowania. Celem daty rozpoczęcia stosowania „01.01.2024” jest wskazanie, że prowadzący instalację mogą zebrać w 2024 r. dane o produkcji z lat 2019-2023 zgodnie z metodyką monitorowania obowiązującą od 01.01.2024 i na tej podstawie obliczyć bezpłatny przydział na okres 2026-2030.
Przykład uzupełnienia zakładki A poniżej:
Informacja o okresie, do którego skierowane są zasad monitorowania, jest kluczowa ponieważ wskazuje, że wersja planu zatwierdzona na nowym formularzu będzie dotyczyła przydzielanej liczby uprawnień począwszy od roku 2026, natomiast poprzednia zatwierdzona (bądź przyjęta) wersja planu będzie odnosiła się do zasad przydziału w okresie kończącym się dnia 31 grudnia 2025 r. Oznacza to również, że z zasady, raport o poziomach działalności (raport ALC) za rok 2024, w odniesieniu do zasad przydziału określonych przed zmianą rozporządzenia 2019/331, opracowywany i weryfikowany będzie w oparciu o wersję planu, która została zatwierdzona (bądź przyjęta) przed wprowadzaniem nowego formularza i obowiązuje w okresie na przydział uprawnień w latach 2021-2025.
Dopiero raport ALC, który będzie kształtował wielkość przydziału uprawnień do emisji, która będzie wydawana na rok 2026 (termin złożenia do 31 marca 2026) będzie opracowany i weryfikowany w oparciu o wersję planu obecnie zatwierdzaną (bądź przyjmowaną).