Monitorowanie emisji dwutlenku węgla

Każdy operator statku powietrznego objęty systemem handlu uprawnieniami do emisji zobowiązany jest do monitorowania i raportowania emisji dwutlenku węgla pochodzącej z wykonywanych przez niego operacji lotniczych. Monitorowanie i raportowanie emisji dwutlenku węgla obejmuje emisje pochodzące z działań lotniczych wykonywanych w danym roku okresu rozliczeniowego, tzn. proces monitorowania rozpoczyna się z dniem 1 stycznia i kończy z dniem 31 grudnia dla danego roku kalendarzowego.

W trakcie procesu monitorowania zbierane są m.in. informacje o ilości zużytego paliwa w poszczególnych lotach, charakterystyce wykonanych lotów czy też dane o parach lotnisk, pomiędzy którymi został wykonany dany lot. Każda z tych informacji wykorzystywana jest następnie do określenia całkowitej emisji dwutlenku węgla wprowadzonej w danym roku okresu rozliczeniowego przez operatora statku powietrznego.

Przed przystąpieniem do monitorowania emisji dwutlenku węgla, operator statku powietrznego powinien posiadać plan monitorowania wielkości emisji rocznych zatwierdzony przez wyznaczony w danym państwie członkowskim organ właściwy. W przypadku Rzeczypospolitej Polskiej, rolę organu właściwego pełni Minister Środowiska. Wymóg złożenia wniosku o zatwierdzenie planu monitorowania wielkości emisji rocznych wynika bezpośrednio z ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. W chwili obecnej proces złożenia wniosku o zatwierdzenie planu monitorowania wielkości emisji rocznych jest jednym z ważniejszych procesów wynikających z ustawy, które powinny być zrealizowane z uwzględnieniem ściśle określonych zasad i terminów.

Szczegółowe wytyczne dotyczące procesu monitorowania i raportowania emisji dwutlenku węgla zawarte zostały w Rozporządzeniu Komisji (UE) Nr 601/2012 z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.

Plan monitorowania wielkości emisji rocznych

Plan monitorowania wielkości emisji rocznych zawiera procedury i algorytmy, dzięki którym operator statku powietrznego przygotowuje zestaw informacji wymagany do przeprowadzenia poprawnego procesu obliczenia całkowitej wielkości emisji dwutlenku węgla wprowadzonej do atmosfery w danym roku kalendarzowym. W celu ujednolicenia procesu przygotowania planów monitorowania wielkości emisji rocznych na terenie Unii Europejskiej, jako standardowy szablon planu monitorowania wykorzystuje się formularz opracowany przez Komisję Europejską. Formularz opracowany został w polskiej wersji językowej. Wypełniony dokument składa się zarówno w wersji papierowej, jak i elektronicznej.

Plan monitorowania wielkości emisji rocznych

Każdy plan monitorowania oceniany jest przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami w celu potwierdzenia jego zgodności z wymaganiami prawnymi. Po wydaniu pozytywnej oceny planu monitorowania do Ministra Środowiska przekazywana jest stosowna informacji o jego zgodności z zapisami Rozporządzenia 601/2012. Następnie Minister Środowiska zatwierdza w formie decyzji administracyjnej złożony plan monitorowania. Jeżeli natomiast w planie monitorowania stwierdzono błędy lub nieścisłości, do operatora statku powietrznego przekazywana jest informacja z uwagami dotyczącymi ocenianego dokumentu.

Wniosek o zatwierdzenie planu monitorowania wielkości emisji rocznych składa się co najmniej cztery miesiące przed podjęciem operacji lotniczych kwalifikujących się do objęcia systemem handlu. Jeżeli operator statków powietrznych z różnych przyczyn nie mógł zrealizować tego zadania w wyznaczonym terminie, w drodze odstępstwa ma on możliwość złożenia wniosku w ciągu sześciu tygodni od daty wykonania pierwszej operacji lotniczej objętej systemem.

Przegląd i zmiany w planie monitorowania wielkości emisji rocznych

Plan monitorowania wielkości emisji rocznych powinien odzwierciedlać charakter i funkcjonowanie operatora statku powietrznego, a co za tym idzie, również wszelkie zmiany tych parametrów. Waga danej zmiany wpływa na konieczność aktualizacji planu monitorowania, w związku z tym operator statku powietrznego powinien dokonywać regularnych przeglądów planu monitorowania pod kątem jego udoskonaleń bądź dostosowania do zaistniałej zmiany. Plan należy zaktualizować jeżeli zmiana wprowadzona przez operatora w istotny sposób wpłynęła na wielkość emisji pochodzących z monitorowanych statków powietrznych. Szczegółowy opis zmian kwalifikujących plan monitorowania do zmiany znajduje się w art. 14 Rozporządzenia 601/2012.

Planowy przegląd planu monitorowania powinien być dokonany również przed rozpoczęciem każdego kolejnego okresu rozliczeniowego. W przypadku konieczności wprowadzenia zmiany wynikającej z takiego przeglądu, zaktualizowany plan powinien zostać złożony najpóźniej na 4 miesiące przed rozpoczęciem następnego okresu.

Zmiany do planu monitorowania wielkości emisji rocznych wprowadza się również obowiązkowo, w przypadku gdy uprawniona jednostka dokonująca weryfikacji raportu rocznego w sprawozdaniu z weryfikacji zamieści stosowne zalecenia.

Niewielkie źródła emisji – małe podmioty uczestniczące w systemie handlu

Uznaje się, że operatorzy statków powietrznych, których emisja roczna dwutlenku węgla nie przekracza 25 000 ton traktowani są jako niewielkie źródła emisji. W celu zniesienia utrudnień administracyjnych pojawiających się przed takimi operatorami wprowadzono specjalne rozwiązania systemowe opierające się na informacjach statystycznych opracowanych przez Eurocontrol. W 2010 roku Rozporządzeniem Komisji (UE) Nr 606/2010 wprowadzono do użytku narzędzie opracowane przez Eurocontrol zwane potocznie "small emiters’ tool". Zadaniem tego narzędzia jest szacowanie wielkości emisji dwutlenku węgla wygenerowanej przez określony typ statku powietrznego pomiędzy dwoma portami lotniczymi. Ułatwienie wynikające z jego stosowania polega na wyłączeniu z procedur monitorowania skomplikowanych procesów obliczania zużycia paliwa przez operatorów statków powietrznych. Zamiast tego operator może posłużyć się tym narzędziem i w uproszczony sposób obliczyć dla siebie wielkość emisji rocznej dwutlenku węgla.

Wykorzystanie narzędzia "small emitters’ tool" wymaga jednak przygotowania planu monitorowania wielkości emisji rocznych w odpowiedni uproszczony sposób i jego zatwierdzenia przez organ, do którego składa się plany monitorowania.

Więcej informacji o narzędziu "small emitters’ tool" można znaleźć na stronie Eurocontrol.

Monitorowanie tonokilometrów

Obowiązek monitorowania tonokilometrów przez operatorów statków powietrznych związany jest z możliwością ubiegania się przez nich o przydział nieodpłatnych uprawnień do emisji. Dotyczy to zarówno przydziału uprawnień do emisji obliczanego na poszczególne lata każdego okresu rozliczeniowego dla operatorów już wykonujących działania lotnicze objęte systemem handlu, jak i operatorów ubiegających się o przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy, np.: operatorzy włączeni do systemu handlu w trakcie trwania okresu rozliczeniowego.

Wystąpienie z wnioskiem o przydział uprawnień od emisji nie jest obowiązkiem operatora lecz jego prawem, w związku z tym jeżeli operator nie zamierza ubiegać się o przydział uprawnień, nie jest zobowiązany do posiadania zatwierdzonego planu monitorowania danych dotyczących tonokilometrów i nie jest również zobowiązany do złożenia zweryfikowanego sprawozdania na temat tonokilometrów.

Jeżeli jednak operator zdecydował, że będzie ubiegał się o nieodpłatne uprawnienia do emisji, w pierwszej kolejności najpóźniej na cztery miesiące przez rozpoczęciem się roku monitorowania, powinien złożyć do organu właściwego wniosek o zatwierdzenie planu monitorowania danych dotyczących tonokilometrów.

Rokiem monitorowania w przypadku ubiegania się o uprawnienia do emisji na pełny okres rozliczeniowy jest rok kończący się na 24 miesiące przed początkiem okresu, którego dotyczy wniosek o przydział uprawnień. Operator wnioskujący o przydział uprawnień ze specjalnej rezerwy jako rok monitorowania przyjmuje drugi rok okresu rozliczeniowego, w którym operator został włączony do systemu.

W trakcie procesu monitorowania danych dotyczących tonokilometrów zbierane są m.in. informacje o odległości pomiędzy parą lotnisk, pomiędzy którą przewieziono określoną ilość pasażerów lub/i ładunku, całkowitej liczbie przewiezionych pasażerów czy też całkowitym ładunku. Każda z tych informacji wykorzystywana jest następnie do określenia całkowitej ilości tonokilometrów wykonanych przez danego operatora statku powietrznego.

Szczegółowe wytyczne dotyczące procesu monitorowania i raportowania danych dotyczących tonokilometrów zawarte zostały w Rozporządzeniu Komisji (UE) Nr 601/2012 z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady.

Plan monitorowania tonokilometrów

Plan monitorowania danych dotyczących tonokilometrów zawiera procedury i algorytmy, dzięki którym operator statku powietrznego przygotowuje zestaw informacji wymagany do przeprowadzenia poprawnego procesu wyznaczenia całkowitej ilości tonokilometrów przewiezionych przez danego operatora w danym roku monitorowania. W celu ujednolicenia procesu przygotowania planów monitorowania wielkości emisji rocznych na terenie Unii Europejskiej, jako standardowy szablon planu monitorowania wykorzystuje się formularz opracowany przez Komisję Europejską. Formularz opracowany został w polskiej wersji językowej. Wypełniony dokument składa się zarówno w wersji papierowej, jak i elektronicznej.

Plan monitorowania danych dotyczących tonokilometrów

Tak jak w przypadku planu monitorowania wielkości emisji rocznych, każdy plan monitorowania danych dotyczących tonokilometrów oceniany jest przez Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami w celu potwierdzenia jego zgodności z wymaganiami prawnymi. Po wydaniu pozytywnej oceny planu monitorowania do Ministra Środowiska przekazywana jest stosowna informacja o jego zgodności z zapisami Rozporządzenia 601/2012. Minister Środowiska następnie w formie decyzji administracyjnej zatwierdza złożony plan monitorowania tonokilometrów. Jeżeli natomiast w planie monitorowania stwierdzono błędy lub nieścisłości, do operatora statku powietrznego przekazywana jest informacja z uwagami dotyczącymi ocenianego dokumentu.

Wniosek o zatwierdzenie planu monitorowania tonokilometrów składa się co najmniej cztery miesiące przed podjęciem operacji lotniczych kwalifikujących się do objęcia systemem handlu. Jeżeli operator statku powietrznego z różnych przyczyn nie mógł zrealizować tego zadania w wyznaczonym terminie, w drodze odstępstwa ma on możliwość złożenia wniosku w ciągu sześciu tygodni od daty wykonania pierwszej operacji lotniczej objętej systemem.

Przegląd i zmiany w planie monitorowania tonokilometrów

Operator sporządzając wniosek o zatwierdzenie planu monitorowania danych dotyczących tonokilometrów powinien zadbać o jego zgodność ze stanem faktycznym funkcjonowania danego operatora statków powietrznych. Aktualizacja procedur lub metod obliczeniowych zawartych w planie monitorowania danych dotyczących tonokilometrów powinna zostać przeprowadzona w przypadku każdej zmiany wprowadzonej przez operatora, w istotny sposób wpływającej na zakres sprawozdawanych tonokilometrów. Szczegółowy opis zmian kwalifikujących plan monitorowania do zmiany znajduje się w art. 14 Rozporządzenia 601/2012.

Zaleca się wykonanie przeglądu planu monitorowania danych dotyczących tonokilometrów z zachowaniem czteromiesięcznego okresu poprzedzającego rozpoczęcie się roku monitorowania.