Zasady przydziału

Całkowity pułap lotniczych uprawnień do emisji (EUAA – EU Aviation Allowances) przeznaczony do rozdysponowania pomiędzy operatorów statków powietrznych został określony na podstawie informacji o średniorocznej emisji dwutlenku węgla za lata 2004 – 2006 (tzw. historyczne emisje lotnicze). Wartość historycznych emisji lotniczych stanowiła podstawę do wyznaczenia pułapu emisji w roku 2012 oraz w latach 2013 – 2020. Źródło informacji stanowiły dane będące w posiadaniu Europejskiej Organizacji ds. Bezpieczeństwa Żeglugi Powietrznej (Eurocontrol).

Dyrektywa 2008/101/WE nie przewiduje podziału całkowitego pułapu emisji na poszczególne państwa członkowskie, które w dalszej kolejności rozdzielałyby uzyskane odpowiednie pule pomiędzy operatorów statków powietrznych. W tym przypadku została utworzona jedna pula, którą rozdysponowano pomiędzy wszystkich operatorów bez uwzględnienia przynależności do danego państwa członkowskiego.

Pierwszy, pełny okres rozliczeniowy udziału w systemie handlu (oznaczenia z indeksem „I”) dla operatorów statków powietrznych rozpoczął się 1 stycznia 2012 i zakończył się z dniem 31 grudnia 2012 r. W roku 2012 ilość uprawnień, która określała liczbę uprawnień dla sektora, wynosiła 97% historycznych emisji lotniczych. Historyczne emisje lotnicze stanowiły średnią arytmetyczną emisji CO₂ z lat 2004, 2005, 2006 – CAP_{2004 – 2006} [Mg CO₂].

Łączna liczba przydziałów emisji, które zostały przyznane operatorom w roku 2012 wynosiła: W_I = CAP_{2004 – 2006} x 0,97.

Drugi okres rozliczeniowy (oznaczenia z indeksem „II”) rozpoczął się 1 stycznia 2013 roku. Oznacza to, że informacja odnośnie historycznych emisji lotniczych będzie miała ogromny wpływ na rozwój sektora w latach 2013 – 2020. W przypadku drugiego okresu rozliczeniowego dla sektora lotniczego łączna średnioroczna liczba uprawnień do emisji, które zostały przyznane operatorom statków powietrznych wynosiła 95% historycznych emisji lotniczych – W_II = CAP_{2004 – 2006} x 0,95.

Operator statków powietrznych zakwalifikowany do systemu handlu ma możliwość pozyskania uprawnień do emisji w drodze:

1. zakupu uprawnień w drodze aukcji (A),
2. nieodpłatnego przydziału uprawnień (B),
3. wystąpienia do odpowiedniego organu z wnioskiem o wydanie uprawnień ze specjalnej rezerwy (R),
4. nabycia uprawnień na rynku.

Pule uprawnień do emisji obliczone dla powyższych informacji wynoszą odpowiednio:

Pula uprawnień [Mg CO2]	Emisje historyczne (CAP)	Całkowita pula uprawnień (W)	Aukcja (A)	Uprawnienia nieodpłatne (B)	Rezerwa specjalna (R)
I okres rozliczeniowy - rok 2012	221 420 279	214 777 670	32 216 651	182 561 019	0
II okres rozliczeniowy - lata 2013-2020		210 349 264	31 552 390	172 486 396	6 310 478

Możliwość otrzymania uprawnień ze specjalnej rezerwy dostępna jest dopiero w drugim okresie rozliczeniowym, jednak wniosek można złożyć nie wcześniej niż w 2015. O przyznanie uprawnień ze specjalnej rezerwy ubiegać może się operator, który rozpoczął wykonywanie operacji lotniczych po roku monitorowania (2010), lub którego średnioroczny wzrost tonokilometrów pomiędzy rokiem monitorowania a rokiem 2014 przekroczył 18%. Wielkość puli uprawnień R przewidzianej do rozdzielenia w drodze sprzedaży aukcyjnej wynosi: R_II = 0,03 x W_II.

Sprzedaż uprawnień do emisji w drodze aukcji dotyczy, zarówno pierwszego, jak i drugiego okresu rozliczeniowego. Minimalna ilość uprawnień do emisji, która zostanie przeznaczona do sprzedaży wynosi: A_I = 0,15 x W_I oraz A_II = 0,15 x W_II, przy czym wartość 15% uprawnień rozdzielanych w drodze sprzedaży aukcyjnej określona dla kolejnych okresów rozliczeniowych może zostać zwiększona w ramach ogólnego przeglądu dyrektywy 2003/87/WE.

Pula uprawnień do emisji (B) przeznaczona do nieodpłatnego rozdziału operatorom statków powietrznych stanowi różnicę pomiędzy łączną liczbą uprawnień do emisji na dany okres rozliczeniowy i liczbą uprawnień przewidzianą do wydania w drodze sprzedaży aukcyjnej i specjalnej rezerwy: B_I = W_I – A_I = 0,85 x W_I dla pierwszego okresu oraz B_II = W_II – A_II – R_II = 0,82 x W_II dla lat 2013 – 2020.

Powyższe obliczenia dotyczą łącznej puli uprawnień do emisji dla sektora lotnictwa międzynarodowego. Imienny rozdział uprawnień do emisji pomiędzy operatorów opiera się na innych zasadach. W pierwszej kolejności wyznacza się wzorzec porównawczy W_P, który jest wynikiem podzielenia liczby uprawnień do emisji przeznaczonych do nieodpłatnego wydania B przez sumę tonokilometrów pochodzących z wniosków, o których mowa w art. 3e dyrektywy 2008/101/WE:

Wyznaczony w ten sposób wzorzec porównawczy W_P zostanie zastosowany jako wskaźnik emisyjności, który posłuży do obliczenia ilości uprawnień do emisji wydanych nieodpłatnie dla danego operatora statków powietrznych:

gdzie:

TKm_i - liczba tonokilometrów wskazana we wniosku operatora i, [tkm],

B_i - nieodpłatny przydział uprawnień do emisji dla operatora i, [Mg CO₂].

Uwaga: Dyrektywa 2003/87WE zezwala na wydanie nieodpłatnych uprawnień tylko i wyłącznie na podstawie złożonego przez operatora statku powietrznego wniosku na mocy art. 3e. Do powyższego wniosku należy załączyć zweryfikowane dane dotyczące tonokilometrów z roku monitorowania. Operator statku powietrznego, który nie posiada zatwierdzonych planów monitorowania emisji rocznych i tonokilometrów nie będzie mógł dołączyć do wniosku zweryfikowanego raportu dotyczącego tonokilometrów.

Procedura ubiegania się o przydział nieodpłatnych uprawnień do emisji

Wniosek o przydział nieodpłatnych uprawnień do emisji dla operatora statku powietrznego składa się do ministra właściwego ds. środowiska nie później niż na 21 miesięcy przed rozpoczęciem się okresu rozliczeniowego, którego dotyczy wniosek.

Wniosek powinien zawierać informację o operatorze statków powietrznych ubiegającym się o przydział uprawnień do emisji wraz z oznaczeniem okresu rozliczeniowego, na który mają zostać wydane uprawnienia. Niezbędnymi elementami wniosków są również:

1) Zweryfikowany raport na temat wielkości tonokilometrów pochodzących z operacji lotniczych wykonanych w roku monitorowania^[1],

2) Dowód uiszczenia opłaty rejestracyjnej wynoszącej 100 euro, wnoszonej na rachunek urzędu obsługującego ministra właściwego ds. środowiska.

Minister Środowiska po otrzymaniu wniosku od operatora statku powietrznego w terminie nie później niż osiemnastu miesięcy przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego przekazuje otrzymany wniosek do Komisji Europejskiej, której zadaniem jest wyznaczenie wzorca porównawczego na cele obliczenia przydziału. W ciągu kolejnych trzech miesięcy Komisja Europejska oblicza i publikuje wartość wzorca porównawczego. Po publikacji przez Komisję Europejską wartości wzorca porównawczego, Minister Środowiska w ciągu trzech miesięcy od daty ogłoszenia wzorca oblicza i publikuje przedziały uprawnień do emisji dla poszczególnych operatorów statków powietrznych.

Tabele z przydziałami

Zgodnie z zamieszczonymi na stronie Ministerstwa Środowiska informacjami, przydziały uprawnień do emisji dla poszczególnych operatorów statków powietrznych na poszczególne okresy rozliczeniowe wynoszą:

	Przydział uprawnień do emisji z uwzględnieniem poszczególnych okresów rozliczeniowych i zmian w funkcjonowaniu systemu handlu uprawnieniami do emisji [Mg CO2]
Nazwa operatora	I okres rozliczeniowy - rok 2012	Stop-the-clock - derogacja dla roku 2012 (*)	II okres rozliczeniowy - lata 2013-2020	Derogacja dla lat 2013-2016 (*)
Air Poland Sp. z o.o.	40 065	0	37 854	0
Enter Air Sp. z o.o.	32 502	7 822	30 709	7390
Magellan Pro-Service Sp. z o.o.	16	16	15	12
Polskie Linie Lotnicze LOT S.A.	618 595	247 010	584 459	223359
Yolenal Limited	18	18	17	11

(*) – Szczegółowe wyjaśnienia dotyczące zmian w przydziałach w I i II okresie rozliczeniowym znajdują się w odpowiednich zakładkach menu głównego.

Aukcja uprawnień

Nabywanie uprawnień do emisji w drodze aukcji jest jedną z możliwości zdobywania uprawnień na potrzeby pokrycia nimi wielkości emisji sprawozdanej w raporcie rocznym. Sprzedaż aukcyjna uprawnień do emisji prowadzona jest przez państwa członkowskie lub inne organy upoważnione przez państwa członkowskie do tego zadania. Dostęp do aukcji uprawnień jest otwarty więc prawo do zakupu uprawnień, poza uczestnikami handlu, czyli prowadzącymi instalacje oraz operatorami statków powietrznych, ma również szeroka grupa innych podmiotów niezależnie od państwa pochodzenia; mogą to być np.: pośrednicy lub instytucje finansowe.

Jak już wcześniej wspomniano, liczba uprawnień przeznaczonych do sprzedaży aukcyjnej zarówno w pierwszym, jak i w drugim okresie rozliczeniowym wynosi 15% całkowitej puli uprawnień. O liczbie uprawnień sprzedawanych na aukcji przez państwa członkowskie decyduje jego udział w przypisanych emisjach lotniczych w danym roku odniesienia. Dla pierwszego i drugiego okresu rozliczeniowego rokiem odniesienia jest rok 2010. Dla kolejnych okresów rokiem tym jest rok kończący się na 24 miesiące przed początkiem tego okresu.

Głównym aktem prawnym regulującym sprzedaż uprawnień w drodze aukcji jest Rozporządzenie Komisji Europejskiej nr 1031/2010 z dnia 12 listopada 2010 roku w sprawie harmonogramu, kwestii administracyjnych oraz pozostałych aspektów sprzedaży na aukcji uprawnień do emisji gazów cieplarnianych.

Więcej informacji na temat sprzedaży aukcyjnej znaleźć można tutaj (https://aukcje.kobize.pl/).

Rejestr

Rejestr Uprawnień jest integralną częścią systemu handlu uprawnieniami do emisji. Operator statków powietrznych, uczestniczący w systemie handlu, zobowiązany jest do otwarcia rachunku posiadania, dzięki czemu ma możliwość wykonania jednego z podstawowych działań wynikających z dyrektywy 2003/87/WE oraz ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r., czyli rozliczenia emisji dwutlenku węgla za dany rok przy pomocy zgromadzonych na tym rachunku jednostek. W przypadku operatorów statków powietrznych rozliczenie emisji można realizować za pomocą uprawnień do emisji wydawanych prowadzącym instalacje stacjonarne, oraz lotniczych uprawnień do emisji EUAA.

Podział na zwykłe uprawnienia do emisji oraz lotnicze uprawnienia do emisji wynika z faktu, że te drugie zostały stworzone wyłącznie na potrzeby operatorów statków powietrznych. Oczywiście wszyscy uczestnicy systemu handlu mogą nimi swobodnie obracać (kupno/sprzedaż), jednakże wyłącznie operatorzy statków powietrznych mogą je wykorzystać w celu rozliczenia swojej emisji dwutlenku węgla.

 

^[1] Rok monitorowania - rok kalendarzowy kończący się na 24 miesiące przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego, którego dotyczy wniosek