Przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy przewidzianej dla operatorów statków powietrznych jest jedną z możliwości pozyskania dodatkowych uprawnień. Kierując się art. 3f dyrektywy 2003/87/WE, operator statków powietrznych uprawniony jest do złożenia stosownego wniosku. Dyrektywa określa zasady oraz warunki, jakie operator statków powietrznych musi spełnić, aby otrzymać uprawnienia ze specjalnej rezerwy.

Pula uprawnień do emisji, jaka będzie przeznaczona do wydania w drugim okresie rozliczeniowym w drodze przydziału z rezerwy specjalnej została określona jako 3% łącznej liczby uprawnień (art. 3f, ust. 1 dyrektywy) przewidzianej do wydania pomiędzy operatorów statków powietrznych w drugim okresie rozliczeniowym (lata 2013 – 2020) – R_II = 0,03 x W_II.

Z wnioskiem o przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy można wystąpić do 30 czerwca trzeciego roku okresu rozliczeniowego 2013 – 2020. Operator statków powietrznych ubiegający się o przydział uprawnień z rezerwy specjalnej musi spełnić jeden z następujących warunków:

1) rozpoczął działania lotnicze objęte dyrektywą 2003/87/WE, do których odnosi się wniosek, po roku monitorowania (2010); lub

2) w przypadku operatora, którego wzrost liczby tonokilometrów pomiędzy rokiem monitorowania a drugim rokiem okresu rozliczeniowego 2013 – 2020 przekroczył 18 punktów procentowych.

W obu przypadkach dodatkowym warunkiem jest udowodnienie, że wzrost liczby tonokilometrów nie jest związany z kontynuacją całości lub części operacji lotniczych wykonywanych wcześniej przez innego operatora.

Maksymalna liczba uprawnień do emisji, jaka może zostać wydana operatorowi statków powietrznych nie może przekraczać 1 000 000 uprawnień w całym okresie rozliczeniowym.

Szczegółowe zapisy dotyczące wydawania uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy zamieszczone są w art. 3f dyrektywy 2003/87/WE.

Zasady ubiegania się o przydział nieodpłatnych uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy dla operatorów statków powietrznych zostały określone w art. 23 ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. Zdecydowana większość zapisów ustawy odnoszących się do specjalnej rezerwy została przeniesiona wprost ze zmienionej dyrektywy 2003/87/WE. W okresie rozliczeniowym 2013-2020 liczba uprawnień stanowiąca specjalną rezerwę będzie wynosiła 3% łącznej puli uprawnień do emisji, która ma zostać rozdzielona pomiędzy operatorów statków powietrznych w tym okresie. Pierwotne obliczenia wskazywały, że pula ta wyniesie 50 483 824^[1] uprawnień na rok, jednak z uwagi na przyjęcie i opublikowanie Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) Nr 421/2014 z dnia 16 kwietnia 2014 r. zmieniającego dyrektywę 2003/87/WE ustanawiającą system handlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie, w celu wprowadzenia w życie do 2020 r. porozumienia międzynarodowego w sprawie stosowania jednego międzynarodowego środka rynkowego do emisji z międzynarodowego lotnictwa (Dz. Urz. UE L 129 z 30.04.2014, str. 1) wartość ta ulegnie zmianie. Konieczność przeliczenia liczby uprawnień przewidzianych na specjalną rezerwę wynika z wyłączenia z systemu w latach 2013 – 2016 pewnych rodzajów działań lotniczych.

Wniosek o przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy powinien zostać złożony przez operatora statku powietrznego do ministra właściwego ds. środowiska najpóźniej do 30 czerwca 2015 r. Wnioski złożone po tym terminie nie będą rozpatrywane. Przed złożeniem odpowiedniej aplikacji operator powinien jednak upewnić się, czy spełnia kryteria umożliwiające mu ubieganie się o uprawnienia ze specjalnej rezerwy. W tym zakresie ustawa opisuje wyłącznie dwa przypadki operatorów (A i B), którzy mogą występować ze stosownym wnioskiem.

1. Operator nowy (A)

Operator nowy, to taki operator, który nie wykonywał żadnych działań lotniczych objętych ustawą przed 31 grudnia 2010 r. Przy czym operatorem nowym może być zarówno operator statku powietrznego, który dopiero rozpoczął swoją działalność lotniczą po roku 2010 lub w latach kolejnych, ale nie później niż w 2014 r. i został objęty systemem handlu uprawnieniami do emisji (A1), jak i operator statku powietrznego (A2), który prowadził już wcześniej działania lotnicze, jednak z uwagi na poziom swojej działalności nie przekroczył kryteriów^[2] objęcia systemem handlu uprawnieniami do emisji w roku monitorowania (2010).

UWAGA:

Przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy nie przysługuje operatorowi, który rozpoczął wykonywanie operacji lotniczych po zakończeniu 2014 roku oraz jeżeli jego operacje są kontynuacją operacji lotniczych wykonywanych uprzednio przez innego operatora.

2. Operator objęty systemem, który wykaże wzrost liczby tonokilometrów (B)

Operator statku powietrznego może złożyć wniosek o przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy, gdy uczestnicząc w systemie handlu od 2010 r., w kolejnych latach zwiększy liczbę operacji lotniczych. Warunkiem ubiegania się przez niego o przydział uprawnień ze specjalnej rezerwy jest wymóg wykazania odpowiedniego wzrostu w liczbie sprawozdanych tonokilometrów pomiędzy rokiem 2014 a rokiem 2010. Zgodnie z zapisami ustawy, średnioroczny wzrost tonokilometrów porównywany rok do roku powinien być większy niż 18%. Oznacza to, że wzrost pomiędzy poszczególnymi latami może być dowolny, jednak po porównaniu lat 2014 i 2010, a następnie rozłożeniu całkowitego wzrostu na lata 2011, 2012, 2013 i 2014, średnia wartość musi przekroczyć 18%. Z warunku wynika, że wartość tonokilometrów sprawozdanych za 2014 rok powinna być powiększona o ponad 93,87% tonokilometrów sprawozdanych za rok 2010 (tkm2014 > tkm2010 (1,18)⁴).

UWAGA:
Przydział uprawnień ze specjalnej rezerwy nie przysługuje operatorowi, którego operacje są kontynuacją operacji lotniczych wykonywanych uprzednio przez innego operatora.

Przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy z uwagi na datę rozpoczęcia działalności i poziom aktywności operatorów statków powietrznych opisuje poniższy schemat.

Jeżeli operator zgodnie ze swoją wiedzą spełnił już lub będzie spełniał jeden z opisanych powyżej warunków, ma możliwość złożenia do ministra właściwego ds. środowiska wniosku o przyznanie uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy z początkiem 2015 roku. Wniosek taki powinien zawierać:

• nazwę operatora statku powietrznego oraz dane adresowe operatora statku powietrznego, którego dotyczy wniosek,
• dokładne oznaczenie okresu rozliczeniowego, na który dany operator wnioskuje o uprawnienia do emisji ze specjalnej rezerwy.

Jako załączniki do wniosku koniecznie należy dołączyć:

• dowody potwierdzające spełnienie przez operatora przesłanek do ubiegania się o przydział uprawnień ze specjalnej rezerwy,
• dowód wniesienia opłaty rejestracyjnej (równowartość 100 euro),
• zweryfikowany raport o liczbie tonokilometrów pochodzących z operacji lotniczych wykonywanych przez operatora w roku 2014,
• w przypadku operatora będącego uczestnikiem systemu od 2010 roku (B) do wniosku należy dołączyć również informacje o spełnianiu przesłanek związanych ze wzrostem tonokilometrów w 2014 roku.

Najważniejszym elementem wniosku jest zweryfikowany raport o liczbie tonokilometrów zrealizowanych w 2014 roku. Zgodnie z przepisami prawa, raport taki może zostać pozytywnie zweryfikowany przez niezależnego audytora jeżeli został sporządzony zgodnie z procedurami zawartymi w planie monitorowania dotyczącego tonokilometrów. Plan taki powinien być przygotowany zgodnie z przepisami Rozporządzenia Komisji (UE) Nr 601/2012 z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (Dz. Urz. UE L 181/30 z 12.07.2012 r.), a następnie zatwierdzony w drodze decyzji przez ministra właściwego ds. środowiska. Można zatem jednoznacznie stwierdzić, że bez zatwierdzonego planu monitorowania danych dotyczących tonokilometrów operator nie będzie miał możliwości uzyskania uprawnień ze specjalnej rezerwy. Opracowanie takiego planu oraz uzyskanie zatwierdzającej go decyzji powinny być pierwszymi działaniami jakie operator podejmuje w celu ubiegania się o przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy.

Minister właściwy ds. środowiska najpóźniej do 31 grudnia 2015 roku przesyła do Komisji Europejskiej wszystkie wnioski, które przeszły formalny etap oceny. Następnie Komisja Europejska w ciągu następnych sześciu miesięcy (tj. do 30 czerwca 2016 r.) w drodze decyzji komunikuje wartość wzorca porównawczego wykorzystywanego do obliczenia przydziałów dla wszystkich operatorów statków powietrznych, natomiast w ciągu kolejnych trzech miesięcy minister właściwy ds. środowiska dokonuje odpowiednich obliczeń.

Poniższy schemat przedstawia układ chronologiczny działań wynikających z procedury ubiegania się o przydział uprawnień do emisji ze specjalnej rezerwy.

Wartości obliczonych przydziałów uprawnień do emisji zamieszczane będą w Biuletynie Informacji Publicznej w postaci dwóch wartości dla każdego roku:

• liczba uprawnień do emisji przyznanych operatorowi ze specjalnej rezerwy na pełny okres rozliczeniowy,
• liczba uprawnień do emisji przyznanych operatorowi ze specjalnej rezerwy na poszczególne lata pozostałe do końca okresu rozliczeniowego.

UWAGA
Całkowita liczba przyznanych uprawnień do emisji na pozostałe lata do końca okresu rozliczeniowego nie może przekroczyć 1 000 000 jednostek.
Przedstawione powyżej informacje bazują wyłącznie na dostępnych aktach prawnych. Dyrektywa 2003/87/WE daje jednak Komisji Europejskiej możliwość ustanowienia szczegółowych wytycznych odnośnie zasad podziału specjalnej rezerwy.

 

^[1] http://ec.europa.eu/clima/policies/transport/aviation/allowances/docs/eea_20072011_en.pdf

^[2] Powyżej 10 000 ton CO₂ lub 243 lotów w trzech kolejnych czteromiesięcznych okresach dla operatora statku powietrznego wykonującego przewozy komercyjne albo powyżej 1 000 ton CO₂ dla pozostałych operatorów statków powietrznych.