W związku z wątpliwościami w zakresie obowiązywania wersji planu metodyki monitorowania dotyczącego raportu o poziomach działalności (raport ALC) składanego do dnia 31 marca 2025 r. należy wskazać na następujące kwestie opisane poniżej.
Rozporządzenie Delegowane Komisji (UE) 2024/873 z dnia 30 stycznia 2024 r. zmieniające rozporządzenie delegowane (UE) 2019/331 w odniesieniu do przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii, nałożyło na prowadzących instalacje obowiązek zatwierdzenia zmienionego planu metodyki monitorowania w zakresie określenia przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji na lata 2026-2030. Przedmiotowe rozporządzenie wprowadziło nowe regulacje w zakresie bezpłatnego przydziału uprawnień do emisji, które powinny być uwzględnione w planie metodyki monitorowania. Zgodnie z art. 2 ww. rozporządzenia, nowe zasady przydziału mają zastosowanie od dnia 1 stycznia 2026 r.
W związku z powyższym, w okresie przydziału 2021-2025 obowiązują regulacje zawarte w rozporządzeniu 2019/331 przed jego zmianą, co oznacza, że raport ALC składany w bieżącym roku na potrzeby dostosowania przydziału na rok 2025 należy co do zasady opracować zgodnie z wersją planu metodyki zatwierdzoną (lub przyjętą) przez organ przed zmianami wprowadzonymi rozporządzeniem 2024/873. Wyjątkiem są przypadki gdy zmiany wprowadzone w instalacji odnoszą się do funkcjonowania instalacji w obecnym okresie 2021-2025, np. powstanie nowej podinstalacji, niezwiązanej ze zmianą prawa, wprowadzenie nowego strumienia materiałów wsadowych i inne ─ w takich przypadkach wersja planu metodyki monitorowania zatwierdzona przed zmianą prawa, jak również zmiany zawarte w kolejnej wersji planu metodyki monitorowania obowiązują dla raportu ALC aktualnie przedkładanego.
Dnia 31 marca 2025 r. upływa termin przedłożenia, w systemie kśw (https://ksw.kobize.pl/) raportu o poziomach działalności za rok 2024. Na bazie średniej arytmetycznej za lata 2023 i 2024 oraz na zasadach określonych w rozporządzeniu Wykonawczym Komisji (UE) 2019/1842 zostanie obliczony przydział na rok 2025.
Obowiązek zmiany dotychczas zatwierdzonych planów metodyki monitorowania (z datą rozpoczęcia stosowania 01.01.2024 r.) dotyczy, co do zasady, monitorowania produkcji według nowych przepisów, które będą mieć zastosowanie do raportu o poziomach działalności przedkładanych w roku 2026 (za lata 2024 i 2025). Na bazie przedłożonego wniosku o przydział uprawnień na lata 2026-2030 (mediana poziomów z przepracowanych lat 2019-2023) zostanie określony historyczny poziom działalności HAL. Na bazie produkcji w latach 2024 i 2025, i na zasadach określonych w zmienianym aktualnie Rozporządzeniu Wykonawczym Komisji (UE) 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiającym zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności, dostosowywany i określany będzie przydział na 2026 rok (projekt zmienianego rozporządzenia: EU emissions trading system (ETS) update of Activity Level Changes Regulation).
Wskazać należy, że plany metodyki monitorowania są dokumentami dynamicznymi, które ulegają częstym zmianom, które wynikają ze zmian wprowadzanych w instalacjach, albo ze względu na zmianę przepisów odnoszących się do tych planów. Zmiany mogą być istotne, co powoduje konieczność ich zatwierdzenia przez organ lub mogą być zmianami nieistotnymi, które wymagają tylko ich wprowadzenia do formularza planu i zgłoszenia organowi oraz poinformowania o tym fakcie KOBiZE. Każda ze zmian, istotna czy też nieistotna, nie dezaktualizuje poprzedniej wersji planu, tylko nadpisuje plan wskazując, od którego momentu obowiązuje wprowadzona zmiana – patrz: komunikat z dnia 14 czerwca 2024 r.
Ważnym podkreślenia aspektem jest kwestia podwójnego raportowania roku 2024. Do określenia przydziału na 2025 r., rok 2024 raportowany jest zgodnie z zasadami przed zmianą rozporządzeniu 2019/331. Natomiast w roku 2026, rok 2024 raportowany będzie zgodnie z zasadami określonymi w zmienionym rozporządzeniu 2019/331. Raportowane będą dwa lata produkcji, rok 2024 i 2025, podobna sytuacja miała miejsce w pierwszym raporcie ALC składanym w 2021 r. (raport obejmował produkcję za 2019 i 2020 r.).
W związku z powyższym do raportu ALC aktualnie opracowywanego w systemie kśw należy, co do zasady, stosować wersję, sprzed zmiany przepisów regulujących zasady przydziału na lata 2026-2030.
Jednak, należy pamiętać, iż mogą być również przypadki stosowania aktualnie zatwierdzonych planów metodyki monitorowania, jeżeli prowadzący dokonywał zmian wynikających np. ze zmian fizycznych, które zaszły w instalacji, które nie były podyktowane obowiązkiem zmian wynikających ze zmiany zasad przydziału na okres 2026-2030.
Przykład:
Ciepłownia miała dotychczas jedną podinstalację, podinstalację sieci ciepłowniczej. Obejmowała ona ciepło wyprowadzane na potrzeby miejskiej sieci ciepłowniczej oraz ciepło zużywane na potrzeby własne w instalacji (c.o., c.w.u.), ciepło stanowiło <5% całości ciepła dostępnego.
Na potrzeby wniosku o przydział uprawnień na lata 2026-2030 prowadzący instalację dokonał podziału na dwie podinstalacje, podinstalację sieci ciepłowniczej oraz podinstalację objętą wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple (non-CL | non-CBAM), z datą rozpoczęcia stosowania planu (01.01.2024 r.), dotyczy to jednak przydziału na rok 2026.
Załóżmy brak też jakichkolwiek zmian w instalacji.
W związku z tym:
- Do dnia 31 marca 2025 r. prowadzący instalację powinien złożyć raport ALC dotyczący tylko jednej podinstalacji sieci ciepłowniczej. W raporcie ALC należy powołać się na plan metodyki monitorowania sprzed zamiany (jedna podinstalacja). Uwaga: nie należy dodawać w raporcie podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple (non-CL).
- Do dnia 31 marca 2026 r. prowadzący instalację powinien złożyć raport ALC zawierający dwie podinstalacje: podinstalację sieci ciepłowniczej oraz podinstalację objętą wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple (non-CL | non-CBAM). W raporcie ALC należy powołać się na plan metodyki monitorowania po zmianie przepisów (dwie podinstalacje).
Podsumowanie:
Prowadzący instalację powinien złożyć:
- Do 31 marca 2025 r. raport o poziomie działalności ALC za 2024 r. zgodnie z zasadami na lata 2021-2025, zgodnie z PMM (sprzed zmiany w 2024 r. – jeśli nie było innych zmian w 2024 r. np. zmian fizycznych).
Na podstawie danych z roku 2023 i 2024 określony będzie przydział na ostatni rok podokresu tj. na rok 2025.
- Do 31 marca 2026 r. raport o poziomie działalności ALC za rok 2024 i 2025 zgodnie z nowymi zasadami na lata 2026-2030, zgodnie z ostatnią wersją PMM.