Spis treści:

Zmiana rozporządzenia 2019/331 FAR

Wniosek o przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030

Wpływ zmiany rozporządzenia FAR na przydział bezpłatnych uprawnień

Zmiany planu metodyki monitorowania

Kto powinien złożyć Plan Neutralności Klimatycznej?

Warunkowość przydziału bezpłatnych uprawnień

 

Zmiana rozporządzenia 2019/331 FAR

 

W dniu 30 stycznia 2024 r. Komisja Europejska przyjęła zmienione rozporządzenie w sprawie zasad bezpłatnego przydziału uprawnień. (zmianę rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady). Rozporządzenie to jeszcze nie weszło w życie i oczekuje na publikację w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Publikacja aktu nastąpi na początku kwietnia 2024 r. W związku ze znacznym opóźnieniem w pracach nad zmianą zasad bezpłatnego przydziału uprawnień i coraz krótszym czasem na przygotowanie wniosków o przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030, przedstawimy poniższe informacje.

Aktualny tekst rozporządzenia zmieniającego rozporządzenie delegowane (UE) 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady [FAR - Free Allacation Rules], również w polskiej wersji językowej, można znaleźć pod poniższymi linkami:

Rejestr dokumentów Komisji: https://ec.europa.eu/transparency/documents-register/detail?ref=C(2024)441&lang=pl

Rejestr aktów delegowanych i wykonawczych: https://webgate.ec.europa.eu/regdel/#/delegatedActs/2168?lang=pl

 

Wniosek o przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030

 

Zgodnie z art. 26b ust.1. ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (Dz.U. 2023 poz. 589 ze zm.) wniosek o przydział uprawnień do emisji składa się do Krajowego ośrodka co 5 lat, w terminie do 29 czerwca, na formularzu dostępnym na jego stronie internetowej, na piśmie utrwalonym w postaci papierowej i w postaci elektronicznej. Zakres wniosku reguluje art. 4 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331.

Prowadzący instalacje, który kwalifikuje się do przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji na lata 2026-2030, w terminie do dnia 29 czerwca 2024 r. składa wniosek do Krajowego ośrodka w zakres którego wchodzą następujące dokumenty:

a)      raport dotyczący danych podstawowych zweryfikowany jako zadowalający zgodnie ze środkami przyjętymi na podstawie art. 15 dyrektywy 2003/87/WE, zawierający dane dotyczące instalacji oraz jej podinstalacji, jak określono w art. 10 i w załącznikach I i II do rozporządzenia FAR, z uwzględnieniem, do celów obliczenia historycznych poziomów działalności w odniesieniu do poszczególnych wskaźników emisyjności dla produktów, załącznika III do rozporządzenia FAR, zawierający każdy parametr wymieniony w załączniku IV do rozporządzenia FAR i obejmujący okres odniesienia 2019-2023;

b)     plan metodyki monitorowania stanowiący podstawę raportu dotyczącego danych podstawowych oraz sprawozdania z weryfikacji, zgodnie z załącznikiem VI do rozporządzenia FAR;

ba)  w stosownych przypadkach plan neutralności klimatycznej zgodnie z art. 10a ust. 1 akapit piąty i art. 10b ust. 4 dyrektywy 2003/87/WE

c)      sprawozdanie z weryfikacji sporządzone zgodnie ze środkami przyjętymi na podstawie art. 15 dyrektywy 2003/87/WE w odniesieniu do raportu dotyczącego danych podstawowych

Prowadzący instalację ubiegający się o przydział bezpłatnych uprawnień lub otrzymujący ten przydział na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE monitoruje dane, które należy przedłożyć, wymienione w załączniku IV do rozporządzenia FAR, w oparciu o plan metodyki monitorowania zatwierdzony przez właściwy organ.

UWAGA! Wnioski należy składać z wykorzystaniem nowych formularzy Excel raportu dotyczącego danych podstawowych, planu metodyki monitorowania, planu neutralności klimatycznej oraz sprawozdania z weryfikacji.

Formularze w wersji anglojęzycznej są dostępne do pobrania na stronach internetowych Komisji Europejskiej pod adresem: https://climate.ec.europa.eu/eu-action/eu-emissions-trading-system-eu-ets/free-allocation_en#documentation

Formularze w języku polskim są dostępne do pobrania pod adresem: https://www.kobize.pl/pl/article/lata-2026-2030/id/2588/przydzialy-uprawnien-instalacje-2026-2030

Szczegółowe informacje na temat sposobu złożenia wniosku o przydział bezpłatnych uprawnień do Krajowego ośrodka znajdują się tutaj: Procedura składania wniosków o przydział uprawnień do emisji na lata 2026-2030 - KOBiZE

 

Wpływ zmiany rozporządzenia FAR na przydział bezpłatnych uprawnień

 

Zmiana rozporządzenia FAR spowoduje konieczność aktualizacji zatwierdzonych planów metodyki monitorowania (nie należy ich mylić z planami monitorowania wielkości emisji będących częścią zezwolenia - zmiana rozporządzenia FAR nie wymaga zmiany planu monitorowania emisji) na potrzeby wniosku o przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030.

Niektóre zmienione przepisy rozporządzenia FAR mają zastosowanie do przydziałów bezpłatnych uprawnień do emisji na okres 2026-2030 - dla instalacji dotychczas działających lub dla nowych instalacji, których wnioski o przydział zostały złożone do dnia 31 grudnia 2023 r.

W zakresie określonym poniżej zmienione przepisy rozporządzenia FAR dla takich instalacji nie wpływają na już określone przydziały bezpłatnych uprawnień na lata 2024 i 2025, a będą miały zastosowanie do obliczenia przydziału bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030 czyli do wniosków składanych do dnia 29 czerwca 2024 r. o których mowa wyżej.

Zakres zmian, które mają zastosowanie do przydziałów bezpłatnych uprawnień na okres od dnia 1 stycznia 2026 r.:

-   Art.2 ust 3 i 6 FAR - Zmiany definicji podinstalacji cieplnej i paliwowej

-   Art.10 ust 2a FAR Podział na podinstalacje – określenie dla podinstalcji produktowych w oparciu o kody CN czy proces służy sektorom objętym CBAM

-   Art.10 ust 3 FAR Podział na podinstalacje – likwidacja zasady 95% dotyczącej łączenia podinstalacji rezerwowych, gdy jedna z nich ma znacząco większy poziom działalności.

-   Art.10 ust 3 i 4 FAR Podział na podinstalacje – określenie dla podinstalcji rezerwowych w oparciu o kody CN czy proces służy sektorom objętym CBAM

-   Art.10 ust 5 FAR Podział na podinstalacje – likwidacja zasady dotyczącej odjęcia odpowiednich ilości mierzalnego ciepła przy odzysku ciepła z podinstalacji paliwowej lub emisyjnej

-   Art.15 FAR Historyczne poziomy działalności instalacji dotychczas działających – wprowadzenie mediany 2019-2023 zamiast średniej jako podstawy obliczenia przydziału bezpłatnych uprawnień

-   Art.16 ust 2 FAR Przydział na poziomie instalacji dla instalacji dotychczas działających – nowe wskaźniki dotyczące przydziału bezpłatnych uprawnień dla podinstalacji emisyjnej

-   Art.16 ust 4 FAR Przydział na poziomie instalacji dla instalacji dotychczas działających – wskaźniki korekty przydziału dla podinstalacji objętych CBAM

-   Art.16 ust 8 FAR Przydział na poziomie instalacji dla instalacji dotychczas działających –likwidacja odniesienia do wytwórców energii elektrycznej oraz likwidacja wskaźnika liniowego dla wytwórców energii elektrycznej

-   Art.16 ust 8 FAR Przydział na poziomie instalacji dla instalacji dotychczas działających –wprowadzenie odstępstwa od stosowania jednolitego wskaźnika korekty przydziału dla instalacji o poziomach emisji gazów cieplarnianych poniżej średniej 10% najbardziej wydajnych podinstalacji dla odpowiednich wskaźników referencyjnych

-   Art.19 FAR Przydział w przypadku krakingu parowego – likwidacja korekty przydziału o emisje pośrednie z wykorzystywania energii elektrycznej w procesie, wprowadzenie mediany 2019-2023 zamiast średniej jako podstawy obliczenia przydziału bezpłatnych uprawnień

-   Art.20 FAR Przydział w przypadku monomeru chlorku winylu – doprecyzowanie zakresu obliczeń

-   Art.21 FAR Przepływy ciepła między instalacjami – doprecyzowanie obliczeń w zakresie importu ciepła od instalacji spalania odpadów komunalnych objętych ETS wyłącznie dla celów monitorowania i raportowania emisji

-   Art.22 FAR Zamienność paliw i energii elektrycznej – likwidacja korekty przydziału o emisje pośrednie z wykorzystywania energii elektrycznej w procesie

-   Art.22a FAR Warunkowość przydziału bezpłatnych uprawnień w odniesieniu do wdrażania środków poprawy efektywności energetycznej

-   Art.22b FAR Warunkowość przydziału bezpłatnych uprawnień w odniesieniu do planów neutralności klimatycznej

-   Załącznik I Wskaźniki emisyjności – Zmiana definicji lub granic systemowych niektórych benchmarków produktowych (aglomerat rudy żelaza, ciekły metal, szary klinkier cementowy, biały klinkier cementowy, bibułka higieniczna, wodór, gaz syntezowy, tlenek etylenu/glikole etylenowe, soda kalcynowana, stal węglowa z pieca łukowego, stal wysokostopowa z pieca łukowego)

-   Załącznik I Wskaźniki emisyjności – likwidacja odniesienia do Zamienności paliw i energii elektrycznej w tabeli nr 2

-   Załącznik III - Historyczny poziom działalności dla szczególnych wskaźników – doprecyzowanie zakresu obliczeń dla benchmarków objętych załącznikiem, wprowadzenie mediany 2019-2023 zamiast średniej jako podstawy obliczenia przydziału bezpłatnych uprawnień

 

Pozostałe zmienione przepisy rozporządzenia FAR stosuje się do danych i parametrów gromadzonych na potrzeby przydziału na okres 2026-2030 rozpoczynając od dnia 1 stycznia 2024 r. Dotyczy to w szczególności:

-   Załącznika IV Parametry w przypadku gromadzenia danych podstawowych

-   Załącznika VI Minimalna treść planu metodyki monitorowania

-   Załącznika VII Metody monitorowania danych

UWAGA! Skutkuje to koniecznością aktualizacji zatwierdzonych przez właściwy organ planów metodyki monitorowania w zakresie wprowadzonym zmianami rozporządzenia FAR, w terminie od opublikowania zmienionego rozporządzenia FAR Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej do terminu przed złożeniem wniosku o przydział bezpłatnych uprawnień

 

Zmiany planu metodyki monitorowania

 

Zmiana rozporządzenia FAR spowoduje konieczność aktualizacji zatwierdzonych planów metodyki monitorowania na potrzeby wniosku o przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030. Aktualizacja planu metodyki monitorowania będzie wymagała korzystania z nowego formularza. Poniższe wytyczne pomogą Państwu określić tryb postępowania w określonych przypadkach.

Po opublikowaniu zmiany rozporządzenia FAR należy postępować zgodnie z procedurą określoną w art. 26g. ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji. Jako datę rozpoczęcia stosowania należy wskazać 1 stycznia 2024 r.

1. Prowadzący instalację niezwłocznie zgłasza organowi właściwemu do wydania zezwolenia każdą planowaną zmianę zatwierdzonego planu metodyki monitorowania i informuje o tym Krajowy ośrodek.
2. W przypadku gdy planowana zmiana jest zmianą istotną w rozumieniu art. 9 ust. 5 rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331, prowadzący instalację jest obowiązany wystąpić do organu właściwego do wydania zezwolenia o zatwierdzenie istotnej zmiany planu metodyki monitorowania w terminie 21 dni od dnia zgłoszenia, o którym mowa w ust. 1.
3. Organ właściwy do wydania zezwolenia wszczyna z urzędu postępowanie w sprawie zatwierdzenia planu metodyki monitorowania, jeżeli prowadzący instalację nie wystąpił o zatwierdzenie istotnej zmiany planu metodyki monitorowania w terminie, o którym mowa w ust. 2.
4. Zatwierdzenie istotnej zmiany planu metodyki monitorowania następuje w drodze zmiany decyzji, o której mowa w art. 26f ust. 11 pkt 1. Przepisy art. 26f ust. 2 i 4–12 stosuje się odpowiednio.

Za istotne uznaje się następujące zmiany planu metodyki monitorowania instalacji:

a)      zmiany wynikające ze zmian w instalacji, w szczególności nowych podinstalacji, zmian granic istniejących podinstalacji lub zamknięć podinstalacji;

b)     zmiana metodyki monitorowania określonej w załączniku VII do rozporządzenia FAR sekcje 4.4–4.6 na inną metodykę określoną w tych sekcjach;

c)      zmiana domyślnej wartości lub metody szacowania określonej w planie metodyki monitorowania;

d)     zmiany na wniosek właściwego organu w celu zapewnienia zgodności planu metodyki monitorowania z wymogami zawartymi w niniejszym rozporządzeniu.

W celu ułatwienia Państwu decyzji czy i w jakim zakresie aktualizować plan metodyki monitorowania, w powyższej tabeli opisano najbardziej prawdopodobne przypadki zmian planu metodyki monitorowania związane ze zmianą rozporządzenia FAR. Proszę jednak pamiętać, że każda istotna zmiana planu metodyk monitorowania będzie oceniana i rozpatrywana indywidualnie.

Tabela 1 Najważniejsze zmiany planu metodyki monitorowania wynikające ze zmiany rozporządzenia FAR

Wpływ zmiany rozporządzenia Komisji (UE) 2019/331 w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady na plan metodyki monitorowania (PMM)   Pogrubienie, podkreślenie – dodany tekst Przekreślenie – usunięty tekst
	Zmieniona treść przepisu	CZY ZMIANA ISTOTNA ?
Art.2 ust 3 FAR - Zmiana definicji podinstalacji cieplnej
	„podinstalacja objęta wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple” oznacza czynniki produkcji, produkty i odpowiadające im emisje, które nie są objęte zakresem podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności dla produktów i które odnoszą się do wytwarzania lub wprowadzania z instalacji objętej EU ETS, innej niż instalacje objęte EU ETS wyłącznie do celów art. 14 i 15 dyrektywy 2003/87/WE, lub do obu tych sytuacji, mierzalnego ciepła innego niż wytworzone za pomocą energii elektrycznej, które jest: a) zużywane w granicach instalacji do wytworzenia produktów, do uzyskania energii mechanicznej innej niż wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej, do ogrzewania lub chłodzenia w obrębie instalacji, z wyjątkiem zużycia do produkcji energii elektrycznej, lub b) wyprowadzane do instalacji lub innego podmiotu nieobjętego EU ETS innego niż sieć ciepłownicza, z wyjątkiem wyprowadzania w celu wytworzenia energii elektrycznej	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji cieplnych.
Art.2 ust 6 FAR - Zmiana definicji podinstalacji paliwowej
	„podinstalacja objęta wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie” oznacza czynniki produkcji, produkty i odpowiadające im emisje, które nie są objęte zakresem podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności dla produktów i które odnoszą się do wytwarzania niemierzalnego ciepła zużywanego poprzez spalanie paliw lub z energii elektrycznej, w podstawowym celu wytwarzania ciepła, do wytwarzania produktów lub uzyskania energii mechanicznej innej niż wykorzystywana do produkcji energii elektrycznej, do ogrzewania lub chłodzenia w obrębie instalacji, z wyjątkiem zużycia do produkcji energii elektrycznej, w tym spalanie na pochodniach dla zapewnienia bezpieczeństwa	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji paliwowych.
Art.10 FAR Podział na podinstalacje - CBAM
ust 2a	W przypadku podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności dla produktów, w stosownych przypadkach, prowadzący instalację wyraźnie rozróżnia, opierając się na kodach CN, i przedstawia w sposób zadowalający właściwy organ dowody na to, czy dany proces służy do produkcji towarów wymienionych w załączniku I do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji, nowa podinstalacja CBAM (w szczególności: podinstalacja Odlew żeliwny CBAM/ Odlew żeliwny nie-CBAM)
ust 3	W odniesieniu do podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple, podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie oraz podinstalacji wytwarzających emisje procesowe prowadzący instalację na podstawie kodów NACE i PRODCOM stosuje wyraźne rozróżnienie, czy dany proces wykorzystuje się w sektorze lub podsektorze uważanym za narażony na ryzyko ucieczki emisji, czy też danego procesu nie wykorzystuje się w takim sektorze lub podsektorze, jak określono zgodnie z art. 10b ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE. Ponadto prowadzący instalację rozróżnia między ilością mierzalnego ciepła wyprowadzanego do celów sieci ciepłowniczej a mierzalnym ciepłem, którego nie wykorzystuje się w sektorze lub podsektorze uważanym za narażony na ryzyko ucieczki emisji, określonym zgodnie z art. 10b ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE. Ponadto prowadzący instalację wyraźnie rozróżnia, opierając się na kodach CN, i przedstawia w sposób zadowalający właściwy organ dowody na to, czy dany proces służy do produkcji towarów wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (UE) 2023/956.	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji, nowa podinstalacja CBAM (w szczególności: podinstalacja oparta na cieple CL, CBAM/ podinstalacja oparta na cieple CL, nie-CBAM; podinstalacja oparta na paliwie CL, CBAM/ podinstalacja oparta na paliwie CL, nie-CBAM; podinstalacja oparta na emisji CL, CBAM/ podinstalacja oparta na emisji CL, nie-CBAM)
ust 4	Ponadto w przypadku gdy instalacja objęta EU ETS wytworzyła mierzalne ciepło i wyprowadziła je do instalacji lub innego podmiotu nieobjętego EU ETS , operator przedstawia dowody dotyczące ilości mierzalnego ciepła wykorzystanego do produkcji towarów wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (UE) 2023/956. O ile prowadzący instalację nie przedstawi przekonujący dla właściwego organu dowód, ciepło to uznaje się za wykorzystane do produkcji towarów wymienionych w załączniku I do tego rozporządzenia.	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji, nowa podinstalacja CBAM (w szczególności: podinstalacja oparta na cieple CL, CBAM/ podinstalacja oparta na cieple CL, nie-CBAM)
Art.10 ust 3 FAR Podział na podinstalacje – wykreślenie zasady 95% dotyczącej łączenia podinstalacji rezerwowych gdy jedna z nich ma znacząco większy poziom działalności
	W przypadku gdy co najmniej 95 % poziomu działalności podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple, podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie lub podinstalacji wytwarzających emisje procesowe wykorzystuje się w sektorach lub podsektorach uważanych za narażone na znaczące ryzyko ucieczki emisji, określonych zgodnie z art. 10b ust. 5 dyrektywy 2003/87/WE, lub w przypadku gdy co najmniej 95 % poziomu działalności podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple, podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie lub podinstalacji wytwarzających emisje procesowe wykorzystuje się w sektorach lub podsektorach nieuważanych za narażone na znaczące ryzyko ucieczki emisji, prowadzący instalację jest zwolniony z wymogu dostarczenia danych pozwalających na dokonanie rozróżnienia ze względu na narażenie na ucieczkę emisji. W przypadku gdy co najmniej 95 % poziomu działalności podinstalacji sieci ciepłowniczej lub podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple można przypisać do jednej z tych podinstalacji, prowadzący instalację może przypisać łączny poziom działalności tych podinstalacji do tej podinstalacji, której poziom działalności jest najwyższy	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji, nowa podinstalacja
Art.10 ust 5 FAR Podział na podinstalacje – inne zasady
lit d)	w przypadku wszelkiego mierzalnego ciepła wytworzonego, wprowadzonego lub wyprowadzonego przez podinstalacje musi być udokumentowane, czy mierzalne ciepło zostało wytworzone w procesie spalania w ramach instalacji objętej EU ETS, wprowadzone z innych procesów wytwarzania ciepła lub wprowadzone z podmiotów objętych EU ETS wyłącznie do celów art. 14 i 15 dyrektywy 2003/87/WE;	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji wynikająca z dodania nowego połączenia pomiędzy instalacjami w zakresie importu ciepła z instalacji spalającej odpady komunalne objętej EU ETS wyłącznie do potrzeb monitorowana i raportowania emisji
lit k)	jeżeli mierzalne ciepło jest odzyskiwane z procesów objętych zakresem podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie, aby uniknąć podwójnego liczenia, od ilości zużytego paliwa muszą być odjęte odpowiednie ilości mierzalnego ciepła netto podzielone przez sprawność referencyjną wynoszącą 90 %. W ten sam sposób traktuje się odzyskiwanie ciepła z procesów objętych zakresem podinstalacji wytwarzającej emisje procesowe.	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji wynikająca z braku odjęcia energii ciepła odzyskanego od poziomu działalności podinstalacji paliwowej lub emisyjnej
Art.22a ust 2 FAR Warunkowość przydziału bezpłatnych uprawnień w odniesieniu do wdrażania środków poprawy efektywności energetycznej
	Prowadzący instalację ustanawia, wdraża, dokumentuje i utrzymuje procedurę wdrażania zaleceń oraz, w stosownych przypadkach, wykazywania spełnienia warunków, o których mowa w ust. 1.	Dotyczy wszystkich - Zmiana nieistotna – dodanie odpowiedniej procedury.
Załącznik I FAR - Wskaźniki emisyjności
	Zmiany w definicjach i granicach systemowych następujących benchmarków produktowych: Aglomerowana ruda żelaza Ciekły metal Szary klinkier cementowy Biały klinkier cementowy Bibułka higieniczna Soda kalcynowana Stal węglowa z pieca łukowego Stal wysokostopowa z pieca łukowego Wodór Gaz syntezowy Tlenek etylenu/glikole etylenowe	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji, aktualizacja planu metodyki monitorowania w zakresie m.in. metody określania rocznych poziomów działalności
Załącznik III FAR - Historyczny poziom działalności dla poszczególnych wskaźników, o których mowa w art. 15 ust. 8 i art. 17 lit. f)
	Zmiany w parametrach do obliczenia historycznego poziomu działalności związanej z produktem, w szczególności dla następujących benchmarków produktowych: Wapno Dolomit kalcynowany Wodór Tlenek etylenu/glikole etylenowe	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji, aktualizacja planu metodyki monitorowania w zakresie m.in. metody określania rocznych poziomów działalności
Załącznik IV FAR - Parametry w przypadku gromadzenia danych podstawowych
Sekcja 2.3 lit a)	całkowitą ilość energii wejściowej wykorzystanej w ramach instalacji, zawartej w paliwach i materiałach (na przykład ciepło egzotermiczne z reakcji chemicznych)	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna – określenie metodyki monitorowania określonej w załączniku VII do rozporządzenia FAR sekcje 4.4–4.6 dla odpowiednich ilość energii wejściowej zawartej w materiałach wykorzystanej w ramach instalacji
Sekcja 2.3 lit g)	ilość paliwa i energii elektrycznej zużytą do wytworzenia mierzalnego ciepła	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna – określenie metodyki monitorowania określonej w załączniku VII do rozporządzenia FAR sekcje 4.4–4.6 dla odpowiednich ilości energii elektrycznej zużytej do wytworzenia mierzalnego ciepła
Sekcja 2.3 lit f)	ilość energii wejściowej z paliw przypisanej do podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie (zgłoszoną oddzielnie w przypadku podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie, co do których uważa się, że ryzyko ucieczki emisji występuje, i takich, co do których uważa się, że takie ryzyko nie występuje, a także w odniesieniu do każdej z odpowiednich ilości, jaka część tej energii jest wykorzystywana do produkcji towarów wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (UE) 2023/956)	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna – określenie metodyki monitorowania określonej w załączniku VII do rozporządzenia FAR sekcje 4.4–4.6 dla odpowiednich ilość energii wejściowej przypisanej podinstalacji paliwowej przypadku dodania podinstalacji paliwowej CBAM
Sekcja 2.3 lit j)	ilość netto mierzalnego ciepła wprowadzonego z instalacji i od podmiotów nieobjętych EU ETS lub objętych EU ETS wyłącznie do celów art. 14 i 15 dyrektywy 2003/87/WE	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji wynikająca z dodania połączenia pomiędzy instalacjami w zakresie importu ciepła z instalacji spalającej odpady komunalne objętej EU ETS wyłącznie do potrzeb monitorowana i raportowania emisji
Sekcja 2.3 lit n)	ilość netto mierzalnego ciepła wyprowadzonego do instalacji lub podmiotów nieobjętych EU ETS lub objętych EU ETS wyłącznie do celów art. 14 i 15 dyrektywy 2003/87/WE	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna - zmiana granic podinstalacji wynikająca z dodania połączenia pomiędzy instalacjami w zakresie eksportu ciepła do instalacji spalającej odpady komunalne objętej EU ETS wyłącznie do potrzeb monitorowana i raportowania emisji
Sekcja 2.3 lit p)	ilość netto mierzalnego ciepła przypisanego do podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple (zgłoszoną oddzielnie w przypadku podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple i podinstalacji sieci ciepłowniczej, co do których uważa się, że ryzyko ucieczki emisji występuje, i takich, co do których uważa się, że takie ryzyko nie występuje, a także w odniesieniu do każdej z odpowiednich ilości, jaka część tej energii jest wykorzystywana do produkcji towarów wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (UE) 2023/956)	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna – określenie metodyki monitorowania określonej w załączniku VII do rozporządzenia FAR sekcje 4.4–4.6 dla odpowiednich ilości ciepła w przypadku dodania podinstalacji cieplnej CBAM
Sekcja 2.4 lit a)	ilość energii wejściowej z paliw, energii elektrycznej i materiałów (np. ciepło egzotermiczne z reakcji chemicznych), w tym ich odpowiedni współczynnik emisji, w odniesieniu do: – każdej podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności dla produktów, – każdej podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple i podinstalacji sieci ciepłowniczej, – każdej podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na paliwie	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna – określenie metodyki monitorowania określonej w załączniku VII do rozporządzenia FAR sekcje 4.4–4.6 dla odpowiednich ilości energii elektrycznej i materiałów dla każdej z podinstalacji
Sekcja 2.5 lit e) i f)	e) całkowitą ilość energii elektrycznej zużytej w ramach instalacji – obowiązkowo dla każdej instalacji; f) w przypadku zużycia energii elektrycznej w ramach podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności dla produktów, wymienionych w części 2 załącznika I, ilość zużytej energii elektrycznej w granicach systemowych, która kwalifikuje się jako zamienna.	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna – określenie metodyki monitorowania określonej w załączniku VII do rozporządzenia FAR sekcje 4.4–4.6 dla odpowiednich ilości energii elektrycznej
Sekcja 3.1 lit aa)	ilość mierzalnego ciepła netto wytworzonego z energii elektrycznej w ramach każdej podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności opartym na cieple lub podinstalacji sieci ciepłowniczej	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna – określenie metodyki monitorowania określonej w załączniku VII do rozporządzenia FAR sekcje 4.4–4.6 dla odpowiednich ilości ciepła netto wytworzonego z energii elektrycznej
Załącznik VI Minimalna treść planu metodyki monitorowania
pkt 1. d)	schemat zawierający co najmniej następujące informacje: (...) – granice podinstalacji z uwzględnieniem podziału między podinstalacjami służącymi sektorom uważanym za narażone na ryzyko ucieczki emisji oraz podinstalacjami służącymi innym sektorom, w oparciu o NACE Rev. 2 lub PRODCOM, oraz podziału między podinstalacjami służącymi produkcji towarów wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (UE) 2023/956 oraz podinstalacjami służącymi do produkcji innych towarów, w oparciu o kody CN;	Zmiana istotna – pod warunkiem, że uległy zmianie granice systemowe istniejących podinstalacji bądź dodano nowe podinstalacje.   Zmiana nieistotna – pod warunkiem, że nie uległy zmianie granice systemowe istniejących podinstalacji.
pkt 2. a)	w przypadku każdej podinstalacji odniesienie do procedury rejestrowania wytworzonych produktów i towarów i odpowiadających im kodów PRODCOM i kodów CN	Dotyczy wszystkich - Zmiana nieistotna
Załącznik VII Metody monitorowania danych
sekcja 4.2	Właściwy organ uznaje koszty za nieracjonalne, jeżeli szacowane koszty prowadzącego instalację są większe niż korzyści płynące z danej metodyki wyznaczania danych. W tym celu korzyść oblicza się, mnożąc współczynnik udoskonalenia przez cenę referencyjną, o której mowa w art. 18 ust. 1 rozporządzenia wykonawczego (UE) 2018/2066*, a w stosownych przypadkach koszty uwzględniają odpowiedni okres amortyzacji w oparciu o cykl życia urządzenia. Środków dotyczących udoskonalenia metodyki monitorowania instalacji nie uważa się za powodujące nieracjonalne koszty do łącznej kwoty w wysokości 2 000 EUR rocznie. W przypadku instalacji o niskim poziomie emisji, zgodnie z art. 47 rozporządzenia (UE) nr 601/2012, próg ten wynosi 500 EUR rocznie.         *Zwiększona wartość 1 uprawnienia z 20 € do 80 €	Zmiana istotna – pod warunkiem, że przeliczenie nieracjonalności kosztów spowoduje konieczność zmiany metodyki monitorowania określonej w załączniku VII sekcje 4.4–4.6 na inną metodykę określoną w tych sekcjach   Zmiana nieistotna – pod warunkiem, że przeliczenie nieracjonalności kosztów nie spowoduje konieczności zmiana metodyki monitorowania określonej w załączniku VII sekcje 4.4–4.6 na inną metodykę określoną w tych sekcjach
sekcja 9	PROCEDURA ŚLEDZENIA KODÓW PRODCOM PRODUKTÓW I KODÓW CN PRODUKTÓW I TOWARÓW Do celów prawidłowego przypisania danych do podinstalacji prowadzący instalację prowadzi wykaz wszystkich produktów i towarów wytworzonych w ramach instalacji oraz odpowiadających im kodów PRODCOM, w oparciu o NACE Rev. 2, oraz kodów CN. Na podstawie tego wykazu prowadzący instalację: -   przypisuje produkty i ich roczne dane liczbowe dotyczące produkcji do podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności dla produktów zgodnie z definicjami produktów przedstawionymi w załączniku I, w stosownych przypadkach -   uwzględnia te informacje przy przypisywaniu czynników produkcji, produktów i emisji oddzielnie do podinstalacji związanych z sektorami narażonymi na ryzyko ucieczki emisji lub nienarażonymi na takie ryzyko, zgodnie z art. 10. -   uwzględnia te informacje przy przypisywaniu czynników produkcji, produktów i emisji oddzielnie do podinstalacji związanych z produkcją towarów wymienionych w załączniku I do rozporządzenia (UE) 2023/956. W tym celu prowadzący instalację ustanawia, dokumentuje, wdraża i utrzymuje procedurę regularnego sprawdzania, czy produkty i towary wytworzone w ramach instalacji są zgodne z kodami PRODCOM i kodami CN stosowanymi przy tworzeniu planu metodyki monitorowania. Procedura ta zawiera ponadto postanowienia umożliwiające ustalenie, czy instalacja wytwarza nowy produkt po raz pierwszy, oraz zapewniające, aby prowadzący instalację określił mające zastosowanie kody PRODCOM nowego produktu, dodał je do wykazu produktów i przypisał powiązane czynniki produkcji, produkty i emisje do odpowiedniej podinstalacji.	Zmiana istotna – pod warunkiem, że uległy zmianie granice systemowe istniejących podinstalacji bądź dodano nowe podinstalacje.   Zmiana nieistotna – pod warunkiem, że nie uległy zmianie granice systemowe istniejących podinstalacji.
Sekcja 10	ZASADY OKREŚLANIA EMISJI NA POZIOMIE PODINSTALACJI W CELU AKTUALIZACJI WARTOŚCI WSKAŹNIKÓW EMISJI Dla odpowiednich wskaźników emisyjności określonych w sekcji: 10.1.6. Przypisanie emisji do produkcji chemikaliów o wysokich wartościach dla wskaźnika dla krakingu parowego 10.1.7. Przypisanie emisji wodoru w odniesieniu do wskaźnika referencyjnego chlorku winylu 10.1.8. Przypisanie emisji w odniesieniu do wskaźnika referencyjnego dotyczącego wodoru	Jeżeli dotyczy - Zmiana istotna – określenie metodyki monitorowania określonej w załączniku VII do rozporządzenia FAR sekcje 4.4–4.6 dla odpowiednich emisji przypisanych do podinstalacji

 

Kto powinien złożyć Plan Neutralności Klimatycznej?

 

Plan neutralności klimatycznej nie jest obowiązkowy.

Kogo dotyczy:

• niewielkiej liczby instalacji, z grupy instalacji o największej emisyjności gazów cieplarnianych, którym grozi korekta przydziału o 20%, chyba że przygotują plan neutralności klimatycznej;
• instalacji lub przedsiębiorstw ciepłowniczych, które posiadają podinstalację sieć ciepłownicza i ubiegają się o przyznanie dodatkowej liczby bezpłatnych uprawnień w związku z produkcją ciepła dla podinstalacji sieć ciepłownicza.

Pozostałe instalacje nie powinny sporządzać planu neutralności klimatycznej.

Minimalną zawartość i format planu neutralności klimatycznej określa Rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2023/2441 z dnia 31 października 2023 r. ustanawiające zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do treści i formatu planu neutralności klimatycznej niezbędnego do przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji.

Wprowadza ono również definicje przedsiębiorstwa ciepłowniczego oraz wartości docelowych i kamieni milowych.

• „przedsiębiorstwo ciepłownicze” oznacza przedsiębiorstwo będące prowadzącym instalację, którego główną działalność gospodarczą sklasyfikowano jako wytwarzanie i zaopatrywanie w parę wodną i powietrze do układów klimatyzacyjnych lub wytwarzanie energii elektrycznej w połączeniu z eksportem ciepła do sieci ciepłowniczych, zgodnie z kodami NACE, o których mowa w rozporządzeniu (WE) nr 1893/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady
• „kamienie milowe” oznaczają wskaźniki jakościowe w odniesieniu do postępów w realizacji środka lub inwestycji z zamiarem osiągnięcia celu polegającego na osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r., na poziomie instalacji lub opcjonalnie na poziomie przedsiębiorstwa w przypadku operatorów sieci ciepłowniczych, z wyłączeniem wykorzystania jednostek kompensacji emisji
• „wartości docelowe” oznaczają wskaźniki ilościowe w odniesieniu do postępów w realizacji środka lub inwestycji z zamiarem osiągnięcia celu polegającego na osiągnięciu neutralności klimatycznej do 2050 r., na poziomie instalacji lub opcjonalnie na poziomie przedsiębiorstwa w przypadku operatorów sieci ciepłowniczych, z wyłączeniem wykorzystania jednostek kompensacji emisji;
• „częściowe wartości docelowe i kamienie milowe” oznaczają wartości docelowe i kamienie milowe wyznaczone na dzień 31 grudnia 2025 r., a następnie wyznaczane co pięć lat na dzień 31 grudnia.

Uwaga! Granice systemowe instalacji objętej planem neutralności klimatycznej maja być spójne z zezwoleniem na emisję gazów cieplarnianych wydanym dla danej instalacji oraz wymogami określonymi w rozporządzeniu wykonawczym (UE) 2018/2066 i rozporządzeniu delegowanym (UE) 2019/331. Oznacza to że przedsiębiorstwo ciepłownicze w rozumieniu przepisów o planie neutralności klimatycznej to zbiór kilku instalacji objętych EU ETS. W zakres planu neutralności nie należy zatem wliczać urządzeń znajdujących się poza granicami instalacji, oraz wszelkie planowane działania i inwestycje (kamienie milowe) i ich wpływ na emisje (wartości docelowe) objęte planem powinny być określane w granicach instalacji objętej zezwoleniem na emisje.

Instalacje z grupy instalacji o największej emisyjności dwutlenku węgla mogą opracować plan neutralności klimatycznej wyłącznie na poziomie instalacji. Instalacje ubiegające się o dodatkowy przydział uprawnień do emisji dla podinstalacji sieć ciepłownicza mogą złożyć plan neutralności klimatycznej na poziomie instalacji (jeżeli np. nie spełniają definicji przedsiębiorstwa ciepłowniczego w zakresie głównej działalności) lub jako przedsiębiorstwo ciepłownicze (jeżeli spełniają definicję przedsiębiorstwa ciepłowniczego). Jednak plan neutralności klimatycznej opracowany na poziomie przedsiębiorstwa ciepłowniczego powinien być rozliczany w ramach raportu dotyczącego neutralności klimatycznej również na poziomie przedsiębiorstwa.

Zweryfikowany raport dotyczący neutralności klimatycznej będzie składany raz na 5 lat począwszy od marca 2026 r., a zasady jego składania oraz format są przedmiotem aktualnych prac nad zmianą rozporządzenia (UE) 2019/1842 dotyczącego dostosowania przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności

 

Warunkowość przydziału bezpłatnych uprawnień

Warunkowość przydziału bezpłatnych uprawnień w odniesieniu do planów neutralności klimatycznej reguluje art. 22b zmienianego rozporządzenia FAR.

Dla grupy instalacji o największej emisyjności gazów cieplarnianych

W odniesieniu do instalacji z podinstalacjami objętymi wskaźnikiem emisyjności dla produktów, w przypadku gdy poziomy emisji gazów cieplarnianych w co najmniej jednej z tych podinstalacji objętych wskaźnikiem emisyjności dla produktów były wyższe niż 80 percentyl poziomów emisji dla odpowiednich wskaźników emisyjności dla produktów w latach 2016 i 2017.

• ostateczna roczna liczba bezpłatnych uprawnień do emisji dla instalacji na lata 2026-2030 zostaje zmniejszona o 20%, chyba że spełniono następujące warunki:

a)      prowadzący instalację przedłożył do Krajowego ośrodka plan neutralności klimatycznej dla swojej działalności, jako część wniosku o przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030;

b)     osiągnięcie częściowych wartości docelowych i kamieni milowych, do dnia 31 grudnia 2025 r., a następnie co pięć lat do 31 grudnia, zostało potwierdzone w wyniku weryfikacji raportu dotyczącego neutralności klimatycznej;

c)      Krajowy ośrodek, w ramach oceny wniosku o przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030, sprawdził i uznał za zgodne treść i format planu neutralności klimatycznej.

Powyższa korekta przydziału bezpłatnych uprawnień nie ma zastosowania, jeżeli udział odpowiedniej podinstalacji objętej wskaźnikiem emisyjności dla produktów nie przekracza 20% całkowitego wstępnego przydziału dla instalacji na lata 2021-2025 (bez uwzględnienia dostosowań wynikających z rozporządzenia (UE) 2019/1842 dotyczącego dostosowania przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności). Prowadzący instalację nie ma obowiązku przedkładania planu neutralności klimatycznej

Dodatkowy przydział uprawnień do emisji dla sieci ciepłowniczych

W odniesieniu do instalacji z podinstalacją sieć ciepłownicza, dla której prowadzący instalację złożył wniosek o przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030:

• liczbę uprawnień do emisji przydzielanych bezpłatnie podinstalacji sieć ciepłownicza zostaje podwojona ( na normalnych zasadach plus „dodatkowo), jeżeli w odniesieniu do okresu do końca 2025 r. lub w odniesieniu do okresu od 2026-2030 spełnione są wszystkie poniższe warunki:

a)      instalacja lub przedsiębiorstwo ciepłownicze znajduje się w państwie członkowskim, które spełnia kryteria (Polska spełnia kryteria),

b)     instalacja lub przedsiębiorstwo ciepłownicze dokonały inwestycji o wolumenie co najmniej równym wartości ekonomicznej dodatkowej liczby bezpłatnych uprawnień w okresie od 2026 r. do 2030 r. (określonej przez pomnożenie dodatkowej liczby bezpłatnych uprawnień w okresie od 2026-2030 przez średnią cenę uprawnień na wspólnej platformie aukcyjnej w 2023 r. i pomnożonej przez międzysektorowy współczynnik korygujący), zgodnie z celami i wartościami pośrednimi określonymi w planie neutralności klimatycznej, aby zmierzyć, do dnia 31 grudnia 2025 r. i do dnia 31 grudnia każdego kolejnego piątego roku, postępy w osiąganiu neutralności klimatycznej,

c)      inwestycja, o której mowa powyżej prowadzi do znacznej redukcji emisji przed 2030 r. – tj. do redukcji średniego wskaźnika emisyjności na produkcję ciepła dla podinstalacji sieć ciepłownicza z lat 2019-2023 o 34,8% przed rokiem 2030,

d)     prowadzący instalację przedłożył dla instalacji lub przedsiębiorstwa ciepłowniczego do Krajowego ośrodka plan neutralności klimatycznej, jako część wniosku o przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030,

e)     osiągnięcie częściowych wartości docelowych i kamieni milowych, do dnia 31 grudnia 2025 r., a następnie co pięć lat do 31 grudnia, zostało potwierdzone w wyniku weryfikacji raportu dotyczącego neutralności klimatycznej,

f)       Krajowy ośrodek, w ramach oceny wniosku o przydział bezpłatnych uprawnień na lata 2026-2030, sprawdził i uznał za zgodne treść i format planu neutralności klimatycznej.