Tegoroczna Konferencja Stron Konwencji Narodów Zjednoczonych ws. Zmian Klimatu – COP28 – dobiegła końca i nadszedł czas ocen i refleksji na temat zarówno procesu, jak i efektów. Wśród dziesiątek tysięcy uczestników znaleźli się pracownicy KOBiZE, jak zawsze wspierający polską delegację w procesie negocjacyjnym oraz reprezentacja Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych, które organizowało i aktywnie uczestniczyło w side-eventach będących integralną częścią tego gigantycznego spotkania.
COP28 to setki spotkań i wydarzeń towarzyszących będących, jak co roku, zwieńczeniem trwających nieustannie globalnych negocjacji klimatycznych. O procesie negocjacyjnym opowiada Tomasz Karpiński, wieloletni członek zespołu negocjacyjnego polskiej delegacji, z którym rozmawiał Robert Jeszke. Nagranie rozmowy dostępne na profilu CAKE w serwisie LinkedIn.
Zespół KOBiZE/CAKE, biorąc pod uwagę specyfikę jego prac, był zaangażowany głównie w inspirujące debaty dotyczące rozwiązań w zakresie carbon pricing, w tym rozwoju systemu EU ETS i narzędzi polityki takich, jak CBAM czy ETS2 oraz ich wpływu zarówno na państwa członkowskie UE, jak i na partnerów handlowych UE i państwa kandydujące. Z powtarzających się opinii wyłania się zgodny przekaz, iż wprawdzie EU ETS pozostanie głównym filarem polityki klimatycznej Unii Europejskiej, to niewątpliwie wymaga modyfikacji chociażby z powodu spadku całkowitej liczby dostępnych uprawnień na rynku pierwotnym, która może być bliska zeru, na długo przed 2050 r. Prawdopodobnym wydaje się podjęcie działań w tym zakresie już na etapie dostosowywania zestawu instrumentów polityki do celów na 2040 r., o czym dyskutowano m.in. podczas side-eventu pt. „Towards a Climate-Neutral Economy: The Role of Carbon Pricing in Moving the Industry Closer to Net-Zero by 2050” zorganizowanego wspólnie przez CAKE/KOBIZE, EUI, ICAP i DG CLIMA, który odbędzie się dnia 9 grudnia 2023 r. Co więcej, skoro Europejski Zielony Ład zakłada zerową emisję netto już w 2050 r., osiągnięcie takiego celu wydaje się nierealne bez znaczącego wkładu ze strony pochłaniania, zarówno naturalnego, jak i technologicznego. Jeżeli tak, konieczne wydaje się znalezienie sposobu na uwzględnienie pochłaniania w mechanizmach takich, jak EU ETS.
O wpływie rozszerzania EU ETS oraz wdrożenia CBAM na kraje sąsiadujące i kandydujące do UE mieliśmy okazję dyskutować podczas panelu z udziałem przedstawicieli Komisji Europejskiej, Energy Community i Mołdawii zorganizowanego przez CAKE w dniu 4 grudnia 2023 r. w Pawilonie Estońskim. Okazuje się, że już obecnie wyraźnie widać oddziaływanie rosnącego poziomu ambicji w polityce klimatycznej UE na zintensyfikowanie działań w tym zakresie w krajach wokół UE. Co więcej, działania te są tam akceptowane i wspierane, a doświadczenia państw członkowskich, które dołączyły do Wspólnoty w późniejszym okresie, takich jak Polska, okazują cenne dla wdrażanej u sąsiadów polityki klimatycznej.
Rozszerzający się zakres wdrażania w UE rozwiązań typu carbon pricing niewątpliwie wpływa nie tylko na państwa członkowskie, ale także na kraje sąsiadujące i resztę świata. Wprawdzie wdrożenie CBAM kreuje bodziec dla zintensyfikowania polityki klimatycznej w krajach sąsiadujących, ale rodzi także pewne obawy, o czym dyskutowano m.in. podczas kolejnego side-eventu w Pawilonie UE. Podczas gdy kraje rozwinięte wspierają inicjatywy UE i podążają za nimi, gospodarki rozwijające się mogą czuć obawy. W tym kontekście należy podkreślić rolę właściwego wykorzystania strumieni dochodów z tych instrumentów, w tym na realizację dwóch ważnych celów: redukcja emisji na całym świecie oraz pomoc krajom rozwijającym się w oddzieleniu wzrostu gospodarczego od emisji.
Przesłanki wdrażania instrumentów typu carbon pricing na całym świecie i ich rola w zachęcaniu globalnych przedsiębiorstw z branż energochłonnych do stosowania bardziej ekologicznych i zrównoważonych technologii znalazły wsparcie także w debacie zorganizowanej przez DG TAXUD w pawilonie UE. Inspirująca dyskusja zakończyła się pytaniem, czy mamy realną efektywną alternatywę dla instrumentów typu carbon pricing? Wydaje się jasne, że inne regulacje są nieskuteczne, zaś wyzwaniem jest zapewnienie globalnej integralności mechanizmów ustalania cen emisji dwutlenku węgla. W tym kontekście warto podkreślić także wsparcie, jakie to podejście uzyskuje w organizacjach branżowych przemysłu. Nie kwestionują one samych mechanizmów, niemniej podkreślają znaczenie integralności, przejrzystości i przewidywalności.
Zespół KOBiZE/CAKE ma poczucie satysfakcji, iż zagadnienia, którymi się zajmujemy, m.in. przy realizacji projektu LIFE VIIEW 2050, okazały się tak ważnym elementem debaty podczas COP28. Wprawdzie jak większość obserwatorów jesteśmy trochę rozczarowani faktem, iż COP28 zakończyła się bez znaczącego postępu w sprawie artykułu 6 Porozumienia paryskiego i rynków uprawnień do emisji, udział w konferencji i zdobyte doświadczenia dają nam silną motywację do dalszych prac, w tym do naszego nowego projektu ENSPIRE dotyczącego rozwoju i ekspansji systemu EU ETS poza UE.
Więcej informacji na temat udziału w COP 28 można znaleźć na stronie CAKE pod linkiem: CAKE i LIFE VIIEW 2050 na COP28 - CAKE Centrum Analiz Klimatyczno-Energetycznych (ios.edu.pl)
